Trong hai ngày 3 và 4 tháng 8, hàng ngàn người dân và du khách đã tập trung tại khu vực đền tháp Pô Dam, nằm trên sườn núi Ndak, xã Liên Hương, tỉnh Ninh Thuận. Đây không chỉ là dịp để cộng đồng Chăm theo đạo Bàlamôn tưởng nhớ đến vị vua – thần Pô Dam, mà còn là dịp thể hiện bản sắc văn hóa phong phú của dân tộc mình.
Pô Dam và lịch sử của lễ hội

Theo sử liệu dân gian Chăm, Pô Dam tên thật là Pô Kathit, sinh năm 1387, là con trai của vua Parachanh và là em của Pô Sah Inâ. Ông đã lên ngôi làm vua vào năm 1446 và có nhiều đóng góp quan trọng trong việc dẫn dắt thần dân Chăm khai khẩn đất đai, xây dựng cơ sở hạ tầng phục vụ nông nghiệp, cải thiện đời sống người dân vùng Panduranga (Ninh Thuận – Bình Thuận). Khi mất, Pô Dam được phong thành thần với tên hiệu Pô Dam, và để tri ân công lao của ông, người dân đã xây dựng tháp Pô Dam vẫn còn tồn tại hôm nay.
Đặc sắc văn hóa trong lễ hội

Lễ hội Pô Dam không chỉ mang ý nghĩa cầu đảo, cầu an cho mùa màng bội thu và đất nước hòa bình, mà còn tôn vinh tổ tiên, các vị thần linh. Trong không khí lễ hội, các chàng trai, cô gái Chăm đã trình diễn điệu múa dân gian, hát những bài ca truyền thống, cùng với âm thanh của trống ghinăng, trống paranưng, và kèn saranai.
Chị Bích Thị My Nết, một trong những người dân tham gia tổ chức lễ hội cho biết: “Cả làng Lạc Trị đã cùng nhau chuẩn bị lễ vật, làm bánh truyền thống như bánh gừng, bánh tét, và xôi, tất cả đều chung niềm vui trong không khí lễ hội đầy trang nghiêm.”
Theo ông Trương Công, Trưởng Ban Quản lý đền tháp Pô Dam: “Năm nay, bà con tham gia đông vui hơn, các nghi lễ được thực hiện hoàn chỉnh và đúng theo truyền thống.” Ông cũng nhấn mạnh tinh thần đoàn kết của cộng đồng, khi mọi người cùng nhau tham gia vào các hoạt động của lễ hội.
Tăng cường tình đoàn kết và phát triển du lịch

Năm nay, lễ hội Pô Dam được tổ chức trong bối cảnh chính quyền xã Liên Hương chuyển sang mô hình quản lý mới. Ông Nguyễn Thành Thắng, Phó Chủ tịch UBND xã Liên Hương cho biết: “Sự tham gia đông đảo từ các lãnh đạo địa phương và du khách từ TP Hồ Chí Minh và Khánh Hòa cho thấy sự quan tâm lớn đối với văn hóa Chăm.” Trang phục chỉnh tề của du khách cũng cho thấy sự tôn trọng đối với lễ hội truyền thống này.
Nhóm đền tháp Chăm Pô Dam nằm dưới chân núi Ông Xiêm, không chỉ có giá trị văn hóa mà còn là một trong những cụm tháp có kiến trúc độc đáo theo phong cách Hòa Lai, với tuổi đời khoảng từ cuối thế kỷ VIII đến đầu thế kỷ IX. Năm 1996, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã công nhận Pô Dam là di tích kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia.
Tầm quan trọng cho phát triển địa phương
Lãnh đạo địa phương khẳng định rằng việc duy trì lễ hội Pô Dam không chỉ nhằm bảo tồn di sản văn hóa Chăm mà còn góp phần vào các chỉ tiêu phát triển du lịch, văn hóa – xã hội của địa phương trong giai đoạn 2025 – 2030. Lễ hội không chỉ mang lại ý nghĩa tinh thần mà còn giúp thúc đẩy kinh tế qua thu hút khách du lịch đến tham quan, tìm hiểu về văn hóa đặc sắc của dân tộc Chăm.
Tóm lại, lễ hội Pô Dam 2023 không chỉ là một sự kiện văn hóa mang đậm bản sắc truyền thống, mà còn là cầu nối tinh thần đoàn kết của cộng đồng Chăm, đồng thời là cơ hội để nâng cao giá trị du lịch địa phương và bảo tồn di sản văn hóa quý báu.