Hợp tác quốc tế được xác định là yếu tố then chốt trong việc nâng cao chất lượng giáo dục nghề nghiệp tại Việt Nam. Tuy nhiên, nhiều trường nghề vẫn đang đối diện với những khó khăn trong việc thu hút đối tác nước ngoài, một phần do thiếu chủ động và nguồn lực hạn chế. Điều này đặt ra yêu cầu cần thiết về việc xây dựng chiến lược hợp tác quốc tế hiệu quả và mạnh mẽ hơn.
Đặt ra yêu cầu cấp bách
Theo các chuyên gia giáo dục, một chiến lược hợp tác quốc tế rõ ràng sẽ giúp các cơ sở đào tạo tiếp cận công nghệ mới, chuẩn hóa chương trình học và mở rộng cơ hội việc làm cho sinh viên. Thạc sĩ Nguyễn Phan Anh Quốc, Hiệu trưởng Trường Cao đẳng nghề Ninh Thuận cho biết, nhà trường đã tích cực hợp tác với nhiều đối tác quốc tế từ Đức, Nhật Bản, Pháp và Trung Quốc. Đáng chú ý, Trường Cao đẳng nghề Ninh Thuận đã triển khai nhiều dự án hợp tác quốc tế, từ hỗ trợ giảng viên đến cung cấp thiết bị thực hành và xây dựng chương trình giảng dạy.
Tuy nhiên, theo thầy Quốc, việc thiếu chủ động trong tìm kiếm đối tác khiến các cơ sở giáo dục nghề nghiệp khó hấp dẫn đầu tư từ quốc tế. “Chúng ta không thể chỉ ngồi chờ cơ hội, cần phải tích cực tìm kiếm các mối quan hệ liền mạch”, ông nhấn mạnh.
Tìm kiếm cơ hội từ nhiều kênh
Các trường nghề cần đa dạng hóa cách thức tìm kiếm đối tác qua thông tin từ cơ quan ngoại giao, các tổ chức hợp tác quốc tế hoặc qua những doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài hiện diện tại Việt Nam. Bên cạnh đó, việc tham gia các diễn đàn chuyên ngành cũng là cách hiệu quả để mở rộng mạng lưới hợp tác và thúc đẩy chuyển giao công nghệ.
Khi đã thiết lập mối quan hệ với đối tác nước ngoài, các trường phải thể hiện cam kết mạnh mẽ trong quá trình triển khai. Nhiều cơ sở giáo dục hiện không chuẩn bị đủ về nguồn lực và kế hoạch triển khai các dự án hợp tác, khiến cho đối tác cảm thấy lo ngại về tính bền vững của mối quan hệ này.
JICA (Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản) là một trong những đơn vị thường xuyên hợp tác với các trường nghề tại Việt Nam, tuy nhiên, họ đặc biệt quan tâm đến khả năng duy trì và phát triển hoạt động sau khi dự án kết thúc.
Nâng cao năng lực giảng viên và thiết bị
Bên cạnh việc tìm kiếm đối tác, đội ngũ giảng viên cũng cần nâng cao năng lực sử dụng ngoại ngữ và có kỹ năng thực tiễn. Việc giảng dạy chỉ chú trọng lý thuyết mà thiếu thực hành sẽ không đủ sức hấp dẫn sinh viên cũng như doanh nghiệp. “Chất lượng giáo dục nghề nghiệp phải gắn liền với yêu cầu thực tế của thị trường lao động”, Thạc sĩ Huỳnh Ngọc Hợi, Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Phương Đông nói.
Hiện tại, nhiều cơ sở giáo dục nghề nghiệp chưa đáp ứng kịp thời nhu cầu của nhà tuyển dụng, phần nào do việc thiếu các thiết bị thực hành cũng như cập nhật chương trình giáo dục phù hợp với thực tiễn. Trang thiết bị không đầy đủ làm giảm chất lượng đào tạo và khả năng tiếp cận công nghệ mới của sinh viên.
Cải cách cơ chế và chính sách đầu tư
Để thu hút đầu tư từ nước ngoài, các chuyên gia khuyến nghị cần có những chính sách hấp dẫn và đồng bộ nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động đào tạo nghề. Việc rút gọn thủ tục hành chính, tạo cơ chế thông thoáng và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cần được đặt lên hàng đầu.
Theo các chuyên gia, chính phủ cũng cần có các chính sách hỗ trợ mang tính đột phá, như ưu đãi thuế cho các dự án giáo dục đào tạo nghề có vốn đầu tư nước ngoài, miễn thuế nhập khẩu cho các thiết bị giáo dục cần thiết, hoặc tạo lập quỹ tín dụng cho các dự án đầu tư công.
Cần có chính sách hỗ trợ cụ thể
Thầy Quốc nhấn mạnh vai trò quyết định của lãnh đạo các cơ sở giáo dục trong việc nâng cao năng lực tiếp nhận và sử dụng nguồn vốn đầu tư quốc tế. Để xây dựng mối quan hệ hợp tác lâu dài với đối tác, nhà lãnh đạo cần thể hiện cam kết rõ ràng và có những kế hoạch cụ thể để đảm bảo tính bền vững của mối quan hệ này.
Nhiều đơn vị trung gian như các cơ quan hợp tác quốc tế hay các nhóm chuyên gia cũng giúp kết nối và tạo điều kiện cho việc tìm kiếm đối tác. Họ đóng vai trò quan trọng trong việc giới thiệu trường nghề với các tổ chức, doanh nghiệp và đối tác nước ngoài.
Kết luận
Hiện nay, việc xây dựng chiến lược hợp tác quốc tế hiệu quả trong giáo dục nghề nghiệp đang là một yêu cầu cấp bách. Các cơ sở giáo dục cần chủ động tìm kiếm và duy trì mối liên hệ với đối tác, đồng thời nâng cao chất lượng đào tạo và cơ chế đầu tư nhằm đón nhận và sử dụng hiệu quả các nguồn lực quốc tế. Những chính sách hỗ trợ cụ thể từ chính phủ cũng sẽ là yếu tố quan trọng giúp nâng cao sự thu hút đầu tư từ nước ngoài vào giáo dục nghề nghiệp tại Việt Nam.
